Theo ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội), một trong những nội dung chính yếu của dự thảo luật BHXH (sửa đổi) lần này là đề xuất giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu hàng tháng từ 20 năm xuống 15 năm.
Theo quy định hiện hành, điều kiện để người lao động được hưởng lương hưu là đủ tuổi nghỉ hưu và đóng BHXH 20 năm trở lên. Với việc giảm điều kiện thời gian đóng BHXH xuống còn 15 năm sẽ có thêm rất nhiều người lao động được hưởng lương hưu.
Ông Cường cho biết: "Đề xuất này nhằm tạo cơ hội cho những người tham gia muộn hoặc quá trình tham gia không liên tục có thời gian đóng BHXH ngắn được hưởng lương hưu".
Theo ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH, việc giảm điều kiện thời gian đóng BHXH sẽ giúp nhiều người được hưởng lương hưu.
Theo số liệu thống kê, trong 7 năm thực hiện luật BHXH năm 2014, có trên 53 nghìn người đã hết tuổi lao động phải nhận BHXH một lần do chưa đủ 20 năm đóng BHXH bắt buộc; có trên 20 nghìn người khi đến tuổi nghỉ hưu chưa đủ thời gian đóng BHXH phải đóng một lần cho thời gian còn thiếu để hưởng lương.
Theo ông Nguyễn Duy Cường, đề xuất này nhằm nâng cao tỷ lệ người hết tuổi lao động được hưởng chế độ hưu trí, đảm bảo an sinh xã hội. Nếu vẫn quy định thời gian tối thiểu để hưởng lương hưu là 20 năm thì những trường hợp tham gia BHXH muộn, có thời gian đóng BHXH ngắn khó có cơ hội nhận lương hưu.
Tuy nhiên, nhiều công đoàn cơ sở, công nhân vẫn có ý kiến không đồng tình với đề xuất này vì cho rằng quy định này hạn chế quyền của một bộ phận người lao động. Theo họ, quy định này sẽ khiến cho những người lao động đã đóng BHXH từ 15 năm trở lên không được rút BHXH một lần khi có nhu cầu.
Phát biểu tại hội thảo tham vấn về dự thảo luật BHXH (sửa đổi), tiến sĩ Doãn Mậu Diệp, nguyên Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, nhận định là đã có sự hiểu nhầm của người lao động về chính sách này.
Đề xuất này không làm hạn chế quyền rút BHXH một lần của người lao động mà chỉ làm lợi cho người lao động. Mục tiêu của đề xuất chỉ nhằm gia tăng số người được hưởng hưu trí để mở rộng độ bao phủ an sinh xã hội, sẽ có nhiều người được hưởng chế độ hưu trí hơn.
Theo tiến sĩ Doãn Mậu Diệp, đề xuất giảm thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu chỉ làm lợi cho người lao động.
Thực ra, nếu người lao động có ý định và có nhu cầu rút BHXH một lần thì họ sẽ có nhiều cách để "né" quy định.
Chủ tịch Công đoàn cơ sở một công ty có hơn 2.000 lao động chia sẻ: "Khi có ý định rút BHXH một lần, nếu quy định 20 năm thì người lao động đóng BHXH 18-19 năm rồi nghỉ để rút BHXH một lần. Nếu quy định 15 năm thì họ làm 13-14 năm rồi nghỉ việc, rút BHXH một lần".
Trong thời gian lấy ý kiến góp ý cho dự thảo luật BHXH (sửa đổi), nhiều đơn vị cũng cho là đề xuất này không hấp dẫn vì lương hưu hiện nay của những người có thời gian đóng BHXH từ 20 năm trở lên đã thấp, nếu giảm xuống còn 15 năm thì lương hưu làm sao đủ sống?
Ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH, cũng đồng ý là với quy định nêu trên, mức lương hưu của những người đóng BHXH từ 15 năm đến dưới 20 năm có thể thấp hơn những người có thời gian đóng dài (nếu tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc hoặc thu nhập làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện là như nhau).
Tuy nhiên, theo ông Cường, cần tiếp cận đề xuất này với góc nhìn khác. Ông nói: "Với những trường hợp này, trước đây, họ không đủ điều kiện hưởng lương hưu, họ phải nhận BHXH một lần. Nay họ sẽ có cơ hội được hưởng lương hưu hàng tháng".
"Như vậy, cho dù mức lương hưu có thể khiêm tốn hơn những người có thời gian đóng dài nhưng với mức lương hưu hàng tháng ổn định, định kỳ được Nhà nước điều chỉnh tăng lên, trong thời gian hưởng lương hưu sẽ được quỹ BHXH đóng bảo hiểm y tế thì sẽ góp phần đảm bảo tốt hơn cuộc sống khi về già của người lao động", ông Nguyễn Duy Cường cho biết.
